Is waterstof een alternatief voor aardgas?

Nederland wil van het aardgas af. In 2050 zou het helemaal over moeten zijn met deze fossiele brandstof. De Russische inval in Oekraïne werkt als extra aanjager, want we willen de afhankelijkheid van Russisch gas afbouwen. Vaak wordt waterstof genoemd als alternatief voor aardgas. Maar voor het zover is, zal er nog heel wat gas en olie door de pijpleidingen lopen. Gelukkig zijn er andere duurzame alternatieven.

Waterstof gaat zeker een rol spelen in de energietransitie. Maar voorlopig geen hoofdrol. De productie ervan is nog verre van duurzaam en stoken en koken op waterstofgas zou wel eens duurder kunnen uitpakken dan wenselijk is. Zolang er niet voldoende groene waterstof is, blijft waterstof als alternatief voor aardgas een illusie

Kortom, als je serieuze plannen hebt om je woning te verduurzamen hoef je de ontwikkelingen rond waterstofgebruik niet af te wachten. Er zijn betere alternatieven die zich sneller terugbetalen. Denk aan het laten plaatsen van zonnepanelen of aan de aanschaf en installatie van een hybride of volledig elektrische warmtepomp. Nog beter: laat onze adviseurs voor je uitrekenen wat een combinatie van beide verduurzamingsoplossingen kost en oplevert.

Op zoek naar hét alternatief voor aardgas

De belangrijkste uitdaging in alle gemaakte Europese en Nederlandse klimaatafspraken is het terugdringen van broeikasgas ofwel CO2. Daarom doet de Nederlandse overheid aardgas in de ban. De crisis rond de bevingsschade in Groningen heeft de ambitie om Nederland gasloos te maken versneld, de crisis in Oekraïne doet daar een schepje bovenop.

Maar wat is hét alternatief voor aardgas – en dan vooral een betaalbaar alternatief? De wind en de zon dragen intussen een behoorlijk steentje bij aan het voorzien in onze energiebehoefte. Daarnaast wordt waterstofgas in toenemende mate genoemd als alternatief voor aardgas. Hoe realistisch is dat en wat is waterstof eigenlijk?

‘Grijze’ en ‘groene’ waterstof

Waterstof is een molecuul die uit twee waterstofelementen is opgebouwd en wordt als chemisch element aangeduid met een H en atoomnummer 1. Het is het meest voorkomende element in het universum. Energieprobleem opgelost, zou je denken. Maar zo simpel is het niet. Want waterstof komt op onze planeet niet voor in pure vorm. We kunnen het alleen winnen uit andere energiebronnen, zoals aardgas of steenkool. En bij dat proces komt CO2 vrij. De duurzame productie van waterstof neemt toe, maar de ‘grijze’ productie heeft de overhand. Daardoor staat grootschalige toepassing van waterstof nog steeds ter discussie.

Als het voor honderd procent lukt om waterstof op een schone manier te produceren, is de weg vrij om waterstof in e gaan zetten als klimaatvriendelijk alternatief voor aardgas. Een groot voordeel is dat het Nederlandse gasnetwerk er geschikt voor is. Verschillende proefprojecten hebben dat aangetoond en de netbeheerders concluderen dat de bestaande techniek en capaciteit geschikt zijn. Een tweede voordeel is dat veel bestaande cv-ketels waarschijnlijk bruikbaar blijven. Vervanging van de branders zou al voldoende zijn. Vandaar dat netbeheerders de overheid in 2021 nog eens opriepen om haast te maken met waterstof als vervanger van aardgas.

‘Uitrolplan waterstof’

Intussen lijkt de coalitie deze oproep steeds serieuzer te nemen. In hetzelfde jaar kwam staatssecretaris van Economische Zaken Yeşilgöz-Zegerius met een ‘uitrolplan waterstof’. Belangrijkste ambitie: de bestaande gasleidingen aanpassen voor transport van waterstof, onder meer door nieuwe wetgeving. Het rapport dat Economische Zaken hierover uitbracht spreekt van een ‘haalbare, veilige en kostenefficiënte’ transitie.

Waterstof wordt vooral genoemd als alternatief in woonwijken waar de toepassing van warmtepompen lastig is. Ook voor historische gebouwen waar doeltreffende isolatie onmogelijk is en al een verwarmingsinfrastructuur bestaat, kan waterstof uitkomst bieden. Meerdere netwerkbedrijven experimenteren al met waterstofnetwerken en pilots waarin woningen op waterstof zijn aangesloten verlopen hoopvol.

Overigens zal een grootschalige toepassing van CO2-vrije waterstof vooral bedrijfsmatig zijn. Denk aan industrieën en de glastuinbouw. In de woningsfeer zal het met name gaan om collectieve energievoorzieningen, zoals de aansluiting van wooncomplexen en -wijken op een warmtenet. Voor individuele woningbezitters is waterstof voorlopig geen haalbaar alternatief voor aardgas. De rol van groene waterstof in de verduurzaming van individuele woningen zal klein zijn. Er is immers geen tijd te verliezen als het gaat om verduurzamen en betaalbare energievoorzieningen!

Er zijn uitstekende alternatieven voor aardgas

Waterstof gaat zeker een rol spelen in de energietransitie, maar geen hoofdrol. Immers, er zijn uitstekende alternatieven voor aardgas die nu al toepasbaar en betaalbaar zijn. Denk vooral aan de aanschaf en installatie van een warmtepomp. Met een full electric warmtepomp maak je je woning volledig onafhankelijk van aardgas.

Met een hybride warmtepomp breng je het gebruik van aardgas aanzienlijk terug. Dat gaat fors schelen in je energiekosten en het is een goede aanloop naar een gasloze toekomst. Vanaf 2026 ben je als huiseigenaar zelfs verplicht een hybride warmtepomp te laten installeren als je cv-ketel aan vervanging toe is. Gezien de gasprijzen is het geen gek idee om daar nu al toe over te gaan. Onze energieadviseurs kunnen je alles vertellen over de subsidies en eventuele financieringsmogelijkheden.